Küresel sıcaklık artışının 2050 yılına kadar devam etmesi durumunda dünyada ısıya bağlı ölümlerin 4,7 kat artması riski bulunurken bilim insanları, iklim değişikliğiyle mücadelede daha fazla gecikme yaşanması nedeniyle insan sağlığına yönelik tehditlerin önemli boyutlara ulaşabileceği uyarısında bulundu.
University College London öncülüğünde bu yıl sekizinci kez yayınlanan Lancet Sağlık ve İklim Değişikliği Geri Sayımı 2023 Raporu, aralarında Dünya Sağlık Örgütü ve Dünya Meteoroloji Örgütü’nün de bulunduğu farklı bölgelerden 52 araştırma kuruluşunun katkısıyla hazırlandı. Birleşmiş Milletler’den (BM) 114 uzman.
Bu yıl 30 Kasım – 12 Aralık tarihleri arasında Dubai’de düzenlenecek olan BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 28. Taraflar Konferansı (COP28) öncesinde yayınlanan raporda, iklim değişikliği ile sağlık arasındaki bağlantı 47 göstergede incelendi. .
Rapora göre mevcut politikalar altında küresel sıcaklığın 2100 yılına kadar sanayi öncesi döneme göre 2,7 derece artması riski bulunuyor.
Geçtiğimiz yıl bir birey ortalama 86 gün boyunca sağlığını tehdit eden yüksek sıcaklıklara maruz kalırken, bu sıcaklıkların yüzde 60’ının insan faaliyetlerinden kaynaklanan iklim değişikliği nedeniyle ortaya çıkma ihtimalinin iki katına çıktığı hesaplandı.
65 yaş üstü kişilerde sıcaktan kaynaklanan ölümler, 2013-2022 döneminde 1991-2000 yılına göre yüzde 85 arttı. İklim değişikliği nedeniyle sıcaklıklar değişmeseydi bu artışın yüzde 38 civarında olacağı varsayılmıştı.
Sıcak hava dalgalarının ve kuraklıkların daha sık görülmesi nedeniyle 2021’de 122 ülkede 127 milyon daha fazla insan orta ila şiddetli gıda güvensizliği yaşadı.
Lancet yazarları, değişen hava koşullarının yaşamı tehdit eden bulaşıcı hastalıkların yayılmasını hızlandırdığını buldu.
Örneğin, denizlerin ısınması nedeniyle insanlarda hastalık ve ölüme neden olan Vibrio bakterisinin yayılmasına uygun kıyı şeridi alanı 1982’den bu yana yılda 329 kilometre arttı ve 1,4 milyar insan ishalli hastalıklarla karşı karşıya kaldı. , yara enfeksiyonları ve sepsis. Vibrio bakterisinin yayılmasına uygun kıyı şeridinin her yıl 142 kilometre arttığı Avrupa’nın büyük tehdit altında olduğu görüldü.
Sanayi öncesi ortalamaya göre 1,14 dereceye ulaşan küresel sıcaklık artışı sağlık sistemleri üzerinde baskı oluştururken, geçen yıl aşırı hava olaylarından kaynaklanan ekonomik kayıpların 264 milyar dolara ulaşacağı öngörülüyordu. Bu rakam 2010-2014’te hesaplanan ekonomik kayıpların yüzde 23 üzerinde.
2022 yılında yüksek sıcaklıklar nedeniyle dünyada 490 milyar potansiyel iş saati kaybı yaşanırken, kişi başına düşen iş gücü kaybı ise 143 saat oldu. Bu kayıplar 1991-2000 dönemine göre yüzde 42 oranında arttı.
Sıcaklık stresinden kaynaklanan iş gücü kayıpları nedeniyle Afrika, gayri safi yurt içi hasılasının yüzde 4,1’ini kaybetti. Bu kayıp Küçük Ada Devletleri’nde yüzde 2,7, Asya’da yüzde 2,6, Güney ve Orta Amerika’da ise yüzde 1,3 oldu.
Hükümetler fosil yakıt sektörüne net 305 milyar dolar sübvansiyon sağladı
İklim değişikliğine neden olan sera gazı emisyonlarına en büyük katkıyı sağlayan enerji sektörünün emisyonları geçen yıl yüzde 0,9 artarak 36,8 gigatona ulaştı.
Hükümetlerin sektöre sağladığı teşviklerle fosil yakıt kullanımı devam ederken, küresel karbon emisyonunun yüzde 93’ünden sorumlu 69 ülke, 2020 yılında fosil yakıtlara net 305 milyar dolar destek sağladı.
Bu rakam 26 ülkede ulusal sağlık harcamalarının yüzde 10’unu, 10 ülkede ise yüzde 50’sini aştı.
Özel sektör bankaları 2017-2021 döneminde fosil yakıtlara 572 milyar dolar kredi verirken, fosil yakıt şirketleri geçen yıl sermaye yatırımlarının yalnızca yüzde 4’ünü yenilenebilir enerjiye ayırdı.
Sıcaklık artışı herkes için daha büyük riskler yaratıyor
Küresel sıcaklık artışının 1,5 dereceyi aşması durumunda halk sağlığına yönelik risklerin hızla artacağı tahmin edilirken, 2100 yılına kadar sıcaklıkların 2 dereceye çıkması durumunda Lancet Geri Sayım raporunda takip edilen 47 göstergenin kötüleşeceği öngörülüyor.
Bu senaryoya göre, 2050 yılına kadar ısıya bağlı ölümlerin yıllık yüzde 370 oranında artması ve ısı nedeniyle kaybedilen potansiyel iş saatlerinin de yüzde 50 oranında artması riski bulunuyor.
Daha sık görülen sıcak hava dalgalarının, 2041 ile 2060 yılları arasında yaklaşık 525 milyon daha fazla insanın orta ila şiddetli gıda güvensizliği yaşamasına neden olacağı yönünde büyüyen bir tehlike var.
Artan sıcaklıklarla birlikte yaşamı tehdit eden bulaşıcı hastalıkların yüzyılın ortalarına doğru daha da yaygınlaşmasından korkuluyor. Vibrio bakterileri için uygun kıyı şeridi uzunluğunun yüzde 17 ila yüzde 25 oranında artarak daha fazla olaya neden olması ve dang hummasının bulaşma potansiyelinin yüzde 37 daha yüksek olması riski bulunuyor.
Sıcaklık artışının sağlık ve toplum üzerindeki etkileri giderek artsa da Lancet yazarları, alınacak önlemler ve yapılacak iyileştirmelerle kayıpların azaltılabileceği konusunda iyimser.
Bu bağlamda, fosil yakıt kaynaklı dış ortam kirliliğine doğrudan maruz kalma nedeniyle kaybedilen 1,9 milyon canın büyük bir kısmının hava kalitesinin iyileştirilmesiyle önlenebileceği, adil ve sağlığı merkeze alan bir iklim eyleminin ise beraberinde getireceği iddialar öne sürülüyor. birçok fırsat var.
“Hareketsizliğin bedelini hayatla ödüyoruz”
Lancet Countdown İcra Direktörü Marina Romanello, rapora ilişkin değerlendirmesinde, ürettikleri sağlık envanterinin, iklim değişikliğinin artan tehlikelerinin dünya çapında canlara ve geçim kaynaklarına mal olduğunu ortaya koyduğunu belirtti.
Küresel sıcaklık artışını durdurmak için bugüne kadar gösterilen çabaların hızı ve ölçeğinin, insanların sağlık ve güvenliğini koruma konusunda yetersiz olduğunu belirten Romanello, şöyle konuştu:
“Her saniyede 1.337 ton karbondioksit salınmaya devam ediyor ve emisyonları, iklim tehlikelerini sağlık sistemlerimizin kaldırabileceği seviyelerde tutacak kadar hızlı azaltamıyoruz. Hareketsizliğin muazzam bir insani maliyeti var ve bu düzeyde bir kayıtsızlığı kaldıramayız. Biz bunun bedelini ödüyoruz. Bu hareketsizliğin bedeli canlarla. Geciktiğimiz her an, yaşanabilir bir kayıp demektir.” “Geleceğe giden yolu daha da zorlaştırıyor ve adaptasyonu giderek daha maliyetli ve zorlu hale getiriyor.”
Ancak Romanello, hâlâ umudun olduğunu belirterek, sıcaklık artışlarının önlenmesi ve iklim eyleminin sağlanması için COP28’in fırsata dönüştürülmesi çağrısında bulundu.
