İfade Özgürlüğü Derneği’nin projesi EngelWeb, Deutsche Welle’nin (DW) Türkiye’deki alternatif adreslerine erişimin engellendiğini duyurdu. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), internet sitesinde yer alan duyuruda, Deutsche Welle’nin 1 Temmuz 2022’de Türkiye’de erişimi engellendikten sonra alternatif olarak kullanmaya başladığı dwturkce.com ve ilham verenminds.de/tr’nin, Ankara 9. Sulh Ceza Hakimliği’ne çıkarıldı. Hakimliğin 45.12.2005 tarihli kararları ile erişimin engellendiği belirtildi. 2023/9903 ve 2023/9904.
DW Türkçe içeriğine dwturkce1.com adresinden ulaşılabilir. İçeriğe VPN aracılığıyla da erişmek mümkündür.
RTÜK 72 saat süre vermişti
RTÜK, 8 Kasım’da aldığı karara ilişkin 10 Kasım’da yaptığı yazılı açıklamada, alternatif adresleri için lisans başvurusunda bulunması halinde DW’nin faaliyetlerine devam edebileceğini belirterek, bunun için kendisine 72 saat süre verildiğine dikkat çekti. Söz konusu sürenin, duyurunun yapıldığı 10 Kasım’da başladığını kaydeden RTÜK, aksi takdirde alternatif adresler için mahkemeden erişim yasağı talep edileceğini kaydetti.
Almanya’nın 32 dilde yayın yapan uluslararası yayın kuruluşu DW ile ABD’li uluslararası yayın kuruluşu Voice of America’nın (VOA) Türkçe yayınları için lisans başvurusunda bulunmaması nedeniyle Türkiye’ye erişim engeli getirildi.
DW Türkçe neden engellendi?
RTÜK, 2019 yılında yürürlüğe giren düzenlemeyle internet yayıncılarına lisans alma zorunluluğu getirmiş, ardından Şubat 2022’de DW, VOA ve Euronews’in Türkçe yayınlarına başvuru için 72 saat süre tanımıştı.
Euronews, haber sitesinde Türkçe canlı yayın yapmadığı ve video bülten yayınlamadığı için uygulamadan muaf tutuldu.
RTÜK, VOA Türkçe ve DW hakkında, verilen süre içinde lisans başvurusunda bulunmadıkları gerekçesiyle dava açtı ve bu çerçevede uluslararası program sağlayıcılardan da mahkeme aracılığıyla Türkiye’de lisans almalarını talep etti.
Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesi de VOA Türkçe ve DW’ye lisans başvurusu yapmadıkları gerekçesiyle 30 Haziran 2022’de erişim engellemesi uygulanmasına karar verdi. 1 Temmuz 2022 tarihinden itibaren erişim yasağı kararı uygulanmaya başlandı.
DW, sadece Türkçe servisinde değil, diğer dillerde de canlı yayın ve görsel içerik butonlarını kaldırmadığı için Türkiye’de 32 dilde yaptığı yayınların yanı sıra erişim de engellendi. VOA’nın yalnızca Türkçe yayınlarına erişimin engellenmesine karar verildi.
Engelleme kararının uygulanmasının ardından DW Türkçe, içeriklerini okuyuculara ulaştırmak için dwturkce.com ve ilham verenminds.de/tr alternatif adreslerini kullanmaya başladı. DW Türkçe içeriklerine VPN ve diğer yöntemleri kullanarak da erişebilirsiniz.
DW neden lisans başvurusunda bulunmadı?
DW, lisans koşullarının Almanya’daki maddelerle uyumsuz olması ve sansüre yol açabileceği gerekçesiyle bu talebi yerine getirmedi.
Türkiye’de itirazını Anayasa Mahkemesi’ne taşıyan DW, ifade ve basın özgürlüğünün Anayasa’nın 26 ve 28’inci maddeleri ile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) yanı sıra 36, 40 ve 36’ncı maddeleri tarafından düzenlendiğini belirtti. Anayasanın ve AİHS’nin 141. maddesi. Anayasa’nın 6. maddesinde yer alan adil yargılanma ve etkili başvuru hakkının ihlal edildiğinin tespitini talep etti.
DW Kurumsal Sözcüsü Carla Hagemann, Almanya’daki yasal düzenlemeler nedeniyle DW’nin RTÜK’e lisans başvurusunda Türk hukukunun gerekliliklerini yerine getiremediğine dikkat çekerek, “Türkçe lisans almak için yerine getirilmesi gereken şartlardan biri” dedi. Kanuna göre DW’nin sorumluluğunun yüzde 50’si Türk vatandaşına ait bir tüzel kişilik teşkil etmektedir. Bu, yayın sorumluluğunun başka bir kişiye devredilmesi anlamına gelmektedir. Bu talep, tüm sorumluluğun Türk vatandaşına ait olduğunu öngören Deutsche Welle Kanunu ile uyumlu değildir. Yayın içeriği DW yöneticisine aittir ve dış bir kişiye aktarılamaz. Dahası, RTUK lisansı Türk hükümetinin “DW’nin içeriklerini sansürlemesine yol açabilir” dedi.
“DW Türkçe yayına devam edecek”
DW Türk Yayınları Sorumlusu Erkan Arıkan da RTÜK’ün kararının basın özgürlüğü ilkelerini ihlal ettiğine, teknolojik imkanların kısıtlamaları aşabileceğine dikkat çekti. DW Türkçe’nin tarafsızlık ilkesi doğrultusunda yayınlarına devam edeceğini belirten Arıkan, “Günümüzde dünyada bilgi ve haber alma özgürlüğünün engellenmesi gelişen teknoloji sayesinde çok zordur. Elimizdeki imkanlarla bunu başarabiliyoruz. Dünya, Avrupa, Almanya ve Türkiye’deki gelişmeleri farklı açılardan ele alıyoruz.” “Her zaman olduğu gibi okuyucularımıza ve izleyicilerimize farklı platformlarda arka plan bilgileri sunmaya devam edeceğiz” dedi.
HT,HS / TY,BÖ
